Những cống hiến to lớn
Đồng chí Phạm Quốc Anh (SN 1940) nguyên Quyền Trưởng Ban Nội chính Trung ương; nguyên Trợ lý Chủ tịch nước nhiệm kỳ 2001 - 2006; Phó Bí thư Đảng đoàn - Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khóa X, XI; Ủy viên Đoàn Chủ tịch Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các khóa VI, VII; Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam khóa V; Đại biểu Quốc hội khóa XII; Chủ tịch Hiệp hội Luật gia các nước Asean (ALA) nhiệm kỳ 2009 – 2012. Trên cương vị nào, đồng chí Phạm Quốc Anh cũng luôn phấn đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Với vai trò là Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khóa X, khóa XI đồng chí Phạm Quốc Anh cùng các đồng chí Lãnh đạo Hội đã có nhiều biện pháp để đẩy mạnh và nâng cao chất lượng của công tác tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của Hội Luật gia Việt Nam.
Theo đó, ông đã chủ trì xây dựng thành công Luật Trọng tài thương mại. Sau gần 2 năm soạn thảo, ngày 16/7/2010, tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIII Luật Trọng tài Thương mại đã được thông qua.
Bên cạnh đó, đồng chí Phạm Quốc Anh cũng tham gia Hội đồng tuyển chọn các chức danh tư pháp Trung ương tích cực và có trách nhiệm vào hoạt động tuyển chọn các chức danh tư pháp: Thẩm phán, kiểm sát viên...
Đồng chí Phạm Quốc Anh (thứ 3 từ phải sang) tại Đại hội Hội Luật gia dân chủ quốc tế ở Hà Nội năm 2009.
Với tư cách là thành viên của Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL), đồng chí Phạm Quốc Anh đã chủ động tranh thủ tối đa tư cách là thành viên IADL để vận động IADL ủng hộ các vấn đề có liên quan của Việt Nam trên trường quốc tế như tham mưu để IADL ra tuyên bố kêu gọi các bên không tiến hành các hành động làm gia tăng căng thẳng tại khu vực Biển Đông (11/11/2013); chỉ đạo việc ra tuyên bố cực lực phản đối Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép trong vùng biển Việt Nam và có các hành động leo thang đâm chìm tàu cá của Việt Nam (09/5/2014 và 25/6/2014), đồng thời thông báo sự việc cho toàn thể các thành viên của IADL và đề nghị IADL ra tuyên bố ủng hộ Việt Nam bảo vệ quyền chủ quyền trong thềm lục địa của mình…
Kể từ khi được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, đồng chí Phạm Quốc Anh luôn đặt mục tiêu chất lượng của đội ngũ cán bộ Hội và hội viên là yếu tố quan trọng và có ý nghĩa quyết định đối với chất lượng hoạt động và sự phát triển của Hội Luật gia Việt Nam.
Ngoài công tác tổ chức, phát triển cán bộ Hội và hội viên, công tác xây dựng, củng cố cơ sở vật chất, địa điểm làm việc của các cấp hội cũng luôn được đồng chí Phạm Quốc Anh chú trọng.
Năm 2004, trụ sở của Hội Luật gia Việt Nam chỉ với hơn 30m2 ở số 04 Nguyễn Thượng Hiền, Hà Nội. Thấy được điều kiện làm việc nhiều khó khăn như vậy, đồng chí đã chủ động báo cáo lãnh đạo Đảng, Nhà nước và được tạo điều kiện cho mượn căn nhà số A2- 261 Thụy Khuê làm trụ sở.
Năm 2007, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Hội Luật gia Việt Nam được cấp đất để xây dựng trụ sở tại ô D32 Cầu Giấy, Hà Nội. Đến tháng 8/2013, Hội Luật gia Việt Nam chính thức chuyển trụ sở về Tòa Tháp Ngôi Sao, Dương Đình Nghệ, Hà Nội. Trụ sở mới khang trang hơn, hiện đại hơn là một trong những điều kiện thuận lợi, là mốc son đánh dấu quá trình phát triển của Hội Luật gia Việt Nam, tạo nền móng vững chắc để Hội phát triển trong tương lai.
Do có nhiều công lao to lớn và xuất sắc đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, Đồng chí Phạm Quốc Anh được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng; Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương Lao động hạng Hai; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Ba; Huy chương chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Là người công tâm, có tình, có lý
Nguyên Phó Bí thư Đảng đoàn, nguyên Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Phạm Quốc Anh không chỉ là một nhà lãnh đạo xuất sắc mà còn là một tấm gương sáng cho thế hệ cán bộ trẻ. Đồng chí để lại nhiều dấu ấn sâu đậm trong sự nghiệp phát triển Hội Luật gia Việt Nam cũng như trong lòng những người đồng nghiệp, cộng sự.
Là một trong những người có nhiều kỷ niệm với đồng chí Phạm Quốc Anh trong thời gian ông làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Lê Thị Kim Thanh bày tỏ niềm tiếc thương một người lãnh đạo, một người anh đáng kính.
Trong suốt 9 năm (từ 2005 đến 2014) làm việc dưới quyền ông, bà Kim Thanh từng tháp tùng ông đi công tác nước ngoài và trong nước nhiều lần, từng ngồi họp cùng, từng ăn cùng ông những bữa tối giản dị như gói mì tôm hay cái bánh mì sau cả ngày đi làm việc mệt mỏi tại các cơ quan pháp luật ở nước ngoài.
"Cảm nhận trong suốt 9 năm làm việc cùng ông cho thấy ông là một người lãnh đạo giản dị nhưng rất quyết liệt trong công việc. Trong thời gian ông làm Chủ tịch Hiệp hội Luật các nước ASEAN (ALA) (nhiệm kỳ 2009 – 2012), các đồng nghiệp luật gia nước ngoài luôn yêu quý ông ở tính cách cởi mở và đôi khi có chút hài hước, đồng thời cũng đánh giá cao các đóng góp của ông đối với ALA.
Cá nhân tôi đi theo ông suốt từng ấy năm cũng học hỏi được nhiều điều. Nghe tin ông mất, tôi cùng tất cả đồng nghiệp ở Hội Luật gia đều rất buồn", Phó Chủ tịch Lê Thị Kim Thanh chia sẻ.
Đồng chí Phạm Quốc Anh (giữa) tại sự kiện Hội Luật gia Việt Nam ra tuyên bố về việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng biển Việt Nam ngày 9/5/2014.
Hay tin đồng chí Phạm Quốc Anh từ trần, Luật gia Trần Đức Long - Ủy viên Đảng đoàn, Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam không giấu nổi cảm xúc nghẹn ngào. Từng có khoảng thời gian làm việc với đồng chí Phạm Quốc Anh (từ năm 2008 – 2014), Luật gia Trần Đức Long vẫn nhớ như in những câu chuyện, kỷ niệm được làm việc cùng với vị lãnh đạo tài ba, nhiệt huyết, luôn có tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám làm và trách nhiệm.
Luật gia Trần Đức Long nhớ lại, trong công việc, nguyên Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Phạm Quốc Anh là một người rất quyết tâm, quyết liệt, tâm huyết, làm việc gì là làm đến nơi đến chốn, có phong thái tự tin đầy "chất lính" trong công việc nhưng cũng rất gần gũi.
"Trước mỗi cuộc họp, chú Phạm Quốc Anh thường dành thời gian để lắng nghe cấp dưới chia sẻ về cách làm. Đồng thời, bác cũng thường khuyến khích, động viên những người đồng hành. Khi đã giao việc là chú Quốc Anh sẽ hết mực tin tưởng, khích lệ để mọi người hoàn thành nhiệm vụ được giao", Phó Chủ tịch Trần Đức Long chia sẻ.
Bên cạnh đó, trong tâm trí của Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Trần Đức Long, đồng chí Phạm Quốc Anh là người sống rất tình cảm, chan hòa, dùng từ trong giao tiếp rất dân giã, thân mật ví dụ như "người anh em"; "tớ bảo này"...
Nhắc đến kỷ niệm được gặp gỡ với nguyên Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Phạm Quốc Anh, những ngày đầu, Luật gia Trần Đức Long nhớ lại: "Từ buổi đầu tiên tôi gặp chú Quốc Anh và được chú động viên về công tác tại Hội Luật gia Việt Nam, có một câu nói của chú mà tôi nhớ mãi đến tận bây giờ.
Đáng lẽ ở thời điểm đó tôi về công tác tại Ban Chính trị nội bộ của Trung ương (lúc bấy giờ) nhưng khi đó chú Quốc Anh có nói động viên "Chú là thằng lính, mày là thằng lính, ở đâu cũng là trận tuyến, về đây (tức Hội Luật gia Việt Nam – PV) chú cháu mình cùng anh em xây dựng cái hội này cho nó đúng với danh giá và phát triển lên!". Những lời này vừa mang tính mời gọi, động viên, khuyến khích nhưng dân giã thân tình nên đã thôi thúc tôi đến với Hội Luật gia Việt Nam và chú Quốc Anh cũng là người đến gặp Thủ trưởng Học viện Chính trị Quân sự và Thủ trưởng Tổng cục chính trị Bộ Quốc phòng để xin tôi về làm cán bộ Hội và tôi công tác đến tận bây giờ".
"Đến nay, trụ sở của Hội Luật gia Việt Nam khang trang là nhờ công lao rất lớn của chú Phạm Quốc Anh, từ đó đời sống của cán bộ, nhân viên của Hội cũng ngày càng được nâng lên. Chúng tôi - những cán bộ, hội viên của Hội luôn dành những tình cảm đặc biệt với những đóng góp to lớn mà chú Phạm Quốc Anh đã cống hiến cho Hội Luật gia Việt Nam. Sự ra đi của chú đã để lại niềm tiếc thương vô hạn với đội ngũ cán bộ, nhân viên, hội viên của Hội", Luật gia Trần Đức Long nghẹn ngào.
Truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ luật gia
Ông Dương Thành Bắc - Ủy viên Ban Thường vụ, nguyên Uỷ viên Đảng đoàn, nguyên Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam xúc động hồi tưởng về khoảng thời gian dài được tiếp xúc, làm việc cùng với đồng chí Phạm Quốc Anh từ những năm 1986.
Ông Bắc ấn tượng với đồng chí Phạm Quốc Anh là một người trong đời sống thì nhân hậu, đối với anh em thì chí tình chí nghĩa. Ông Bắc nói rằng, những đóng góp của ông Phạm Quốc Anh với Ban Nội chính và đối với Hội Luật gia Việt Nam là hết sức to lớn.
Đồng chí Phạm Quốc Anh (đứng) tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam lần thứ XII (nhiệm kỳ 2014-2019).
Nguyên Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Phạm Quốc Anh đã rời cõi tạm, nhưng những giá trị mà đồng chí để lại vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ cán bộ và luật gia. Đồng chí không chỉ góp phần xây dựng Hội Luật gia Việt Nam lớn mạnh mà còn để lại trong lòng những cán bộ, hội viên của Hội sự kính trọng và yêu mến qua nhân cách lớn lao và trái tim đầy nhiệt huyết với nghề.
Dù đã đi xa nhưng những kỷ niệm về đồng chí Phạm Quốc Anh vẫn luôn sống mãi – như một lời nhắc nhở rằng, luật gia không chỉ cần trí tuệ mà còn phải có một trái tim luôn hướng về công lý, vì lợi ích của nhân dân.